Xecê Şen, werd in het jaar 1984 te Eruh bij de stad Siirt geboren. Nadat de Koerden de gewapende strijd waren aangegegaan is haar familie vertrokken naar Aydın. Na de middelbare school is ze getopt met studeren. Net als Uğur Kaymaz, Ceylan Önkol is Xecê Şen op een vroege leeftijd erachter gekomen dat ze een doelwit was van de overheid, ze verloor een been. Al 80 jaar worden Koerdische kinderen verminkt en vermoord beweert Şen, ‘het vermoorden van de Koerdische kinderen wordt gezien als het opruimen van de Koerden’.
Şen, nam in het jaar 1997 plaats in de vrouwen commissie van de partij HADEP. In 1999 werkte ze voor de krant Azadiya. In het jaar 2004 werd ze opgepakt en na een jaar vastgezeten te hebben, is ze aan de slag gegaan bij de MKM. In 2006 heeft ze actief gewerkt aan de TZP-Kurdi, wat een Koerdische vereniging is en sinds een jaar is ze de medevoorzitter van de TZP-Kurdi. We hebben met haar gesproken over vrede en educatie in het Koerdisch.
- Wat heeft uw beweging genaamd TZP-Kurdi in het jaar 2009 gedaan? Wat voor campagnes heeft u gehad? Hoe hebt u die campagnes voorbereid? Kunt u een aantal noemen wat betreft de studenten en kunt u dan ook zeggen dat u hen heeft onderwezen?
TZP-Kurdi is op 21 Mart 2006 opgericht. Onze activiteiten van 2006 tot 2008 gingen vooral om mensen bewust te maken van doel. Daarnaast hebben actief gewerkt om assimilatie en otoassimilatie tegen te gaan. Onze werkzaamheden gingen voor 80% over otoassimilatie. Maar waarom otoassimilatie?
Het is algemeen bekend dat de Turkse overheid al 80 jaar de Koerden wilt assimileren en daar ook hun politiek op baseren. Om de Koerdische bevolking te assimileren hebben ze vele campagnes gevoerd. Ze zijn bijvoorbeeld in het jaar 1980 begonnen met de gevangenen in Amed, daar werd tegen de Koerdische gevangenen gezegd “ Kameraad praat Turks, je mag dan veel praten”. Dit begon in de gevangenissen van Amed en het verspreidde zich tot de smalle straatjes in heel Koerdistan, de Koerdische taal werd verboden. De namen van de dorpen, steden en provincies werden van het Koerdisch veranderd in het Tuks. De kinderen met een Koerdisch naam kregen een Turkse of een Arabische naam. Om het feit dat ze Koerdisch spraken werden honderden mensen gemarteld en met soortgelijke redenen werden ze bestraft. Ondanks alle tactieken om de Koerden te assimileren is het de Turkse overheid niet gelukt om hun doel te bereiken. Waarom zijn ze gefaald? Omdat de moeders degene zijn die de taal beschermen en de kinderen opvoeden. Degene die de Koerdische cultuur doen voortleven; het spreken, het koken tot het kleden zijn de vrouwen. Zij hebben de typische Koerdische cultuur in leven gehouden. De vaderlandsliefde, taal en cultuur is door de moeders beschermd. De Turkse overheid schoot hierin tekort en heeft dit goed geanalyseerd. De tactieken van de Turkse overheid zouden nooit slagen als de moeders niet geassimileerd zouden worden. Na deze vaststelling zijn ze met verschillende campagnes gestart om de moeders te assimileren. Bijvoorbeeld in het jaar 1990 zijn ze met de campagne “Kom vrouwen laten we onszelf mooi maken en anderen”. In het jaar 2004 werd de campagne meer gericht op Koerdische kinderen “Kom op meisjes naar school”. We kunnen zeggen dat met deze laatste campagnes wel een bepaald doel hebben behaald.
Vandaag de dag is de kleding, houding en de spraak van de Koerden verandert. De Turkse overheid heeft hun tactieken wat betreft het assimileren verandert. Deze tactieken om de Koerdische bevolking te assimileren heeft de Koerden psychisch geschaad. Vandaag de dag zijn onze gedachten, ziel en dromen Turks. Dit kunnen we zeggen, omdat al onze verenigingen en stichtingen kun activiteiten en het lesgeven in het Turks geven. Daarom spreken we van een otoassimilatie. Otoassimilatie, is in andere woorden jezelf niet meer zijn. Tot kort spraken we van de tactieken van de Turkse overheid om de Koerden te assimileren. Maar vandaag is het overgegaan tot otoassimilatie, Koerden assimileren zichzelf in de Turkse cultuur, de situatie is dus verergerd.
Om de voorgaande redenen heeft TZP-Kurdi een campagne gestart wat de Koerdische taal wenst te bevorderen en te onderwijzen. Van 2006 tot op heden hebben ze geknokt tegen assimilatie van de Koerden. In het jaar 2009 is de campagne “Nu is het genoeg” van start gegaan en de TZP-Kurdi heeft als steun voor de campagne zelf ook een campagne gestart genaamd “Nu is genoeg, we willen onderwijs in onze eigen taal”. Daarna is TZP-Kurdi verder gegaan met een andere campagne genaamd “Laat Koerdisch een officiële taal zijn”. Op belangrijke dagen als de dag van de moedertalen zijn er bijvoorbeeld scholen geboycot met verschillende protesten. “De dan van de Koerdische taal” is op initiatief van de TZP-Kurdi op verschillende manieren gevierd, zo zijn er bijvoorbeeld vergaderingen, seminars en symposiagehouden. Na deze acties zijn de Koerden verbonden met hun moedertaal en zijn ze zich ervan bewust hoe belangrijk hun moedertaal is om de Koerdische cultuur in stand te houden. Van 2006 tot 2009 is er Koerdisch les gegeven aan meer dan duizend mensen. Vierhonderd mensen zijn dusdanig gevorderd dat ze zelf Koerdisch les kunnen onderwijzen. De afgelopen twee jaren worden er conferences gehouden voor docenten die de Koerdisch taal lesgeven.
- Wat is de belangstelling voor onderwijs in vergelijking met de voorgaande jaren en wat is jullie rol daarin geweest? Hoe zijn de koerden en vooral Koerdische kinderen met de Koerdische taal in aanraking gekomen, wat was jullie bijdrage daarin?
Zoals ik al eerder heb vermeld hebben onder andere de campagnes en conferences die de TZP-Kurdi heeft gestart voor de Koerdische taal veel aandacht gekregen van de bevolking. TZP-Kurdi heeft voor alle Koerdische verenigingen en stichtingen en overige bewegingen cursussen gegeven in het Koerdisch. Onze bevolking heeft de Koerdische cursus omarmd. Op vele plaatsen zijn er cursussen aangeboden voor Koerdische kinderen. Koerdische jongeren hebben op universiteiten verschillende activiteiten gestart om de Koerdische taal te behouden. Bij al onze vergaderingen is de Koerdische taal nu het uitgangspunt. TZP-Kurdi heeft de leidende rol genomen wat betreft de campagne voor de Koerdische taal en hebben het gestelde doel behaald. Ondanks het feit dat TZP-Kurdi niet al te lang is opgericht hebben ze tegengas gegeven aan de tactieken van de Turkse overheid om de Koerden te assimileren en hun moedertaal te vergeten. Ook al zijn niet alle Koerden geraakt met de gevoerde campagnes, is het de hun wel gelukt om de Turkse overheid een beetje bang te maken en een gedeelte van hun tactieken te ontwrichten. De bevolking is zich nu in ieder geval ervan bewust dat er otoassimilatie aan de gang was. Dit is voor ons een grote overwinning.
- Kunt u iets vertellen over de laatste ontwikkelingen betreffende de oplossing van in Turkije en de culturele, juridische ontwikkelingen. Kunt u spreken van een verandering?
De Turkse overheid heeft zoals ik al zei hun tactieken wat betreft assimilatie veranderd. Onder het motto van oplossen hebben ze een aantal stappen ondernomen wat betreft de Koerdische taal en cultuur. Bijvoorbeeld TRT 6 en er zijn op scholen afdelingen voor Kürdology geopend. Daarna hebben ze de afdeling Kürdology onderverdeeld in een afdeling genaamd “levende talen”. Hoe zwaar de verdenking van bodrog van de Koerden door de Turkse overheid ook is, is dit eigenlijk het resultaat van de strijd die de Koerden al dertig jaar voeren voor een gelijke behandeling en rechten. De Koerden zijn nu bewuster en kunnen niet meer om de tuin worden geleid. De Koerden zullen nooit hun waarden en wensen voor een rechtvaardig bestaan opgeven. De Turkse overheid heeft deze houding van hun gezien en geanalyseerd. Nu vallen ze bijvoorbeeld hun doorzettingsvermogen aan door politieke partijen te sluiten, waar ze al in angst hun stemmen aan hadden gegeven. Parlementariërs, burgemeesters, en politici zijn opgepakt. Wij als TZP-Kurdi vinden deze houding van de Turkse overheid uitermate verontrustend en delen hierbij mede dat wij nog harder zullen werken en nog meer zullen vechten voor onze rechten.
- Wat was de taak van het plaatselijke bestuur in bijvoorbeeld steden betreffende het bevorderen en verspreiden van educatie van de Koerdische taal? Is alles naar verwachting verlopen?
Er is nauw samen gewerkt met allerlei verenigingen en stichtingen om de Koerdische taal te ontwikkelen en het te doen gelden als een officiële taal in Turkije. Er worden zowel in gemeentes, wasserettes, als in buurthuizen Koerdische les gegeven. Is dit voldoende om de problematiek betreffende de Koerden op te lossen? Nee, ook al zijn de genomen stappen klein, zijn ze nog wel erg belangrijk. Geen één land heeft het probleem van onderwijs opgelost tot nu toe. Er is op dit moment geen enkel land die ons steunt. Wij hebben zelf de Turkse overheid in beweging gebracht om in het Koerdisch les te geven, helemaal allen en daarom zien wij het als een zeer grote prestatie.
Nieuwscentrum
